Κάταγμα – Είδη και Αντιμετώπιση

Τί ονομάζουμε Κάταγμα

 Κάταγμα ονομάζουμε την λύση της συνέχειας ενός οστού, που συμβαίνει όταν ασκηθεί σε κάποιο σημείο του δύναμη που έχει τέτοια ένταση και φορά ώστε να ξεπεράσει το όριο θραύσης αυτού. Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι το μερικό ή πλήρες σπάσιμο του οστού. Επίσης σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, το οστό μπορεί να σπάσει σε πολλά κομμάτια.

 Αναλόγως την περίπτωση, το οστό μπορεί να υποστεί ένα απλό ράγισμα ή ένα πλήρες κάταγμα με παρεκτόπιση των οστικών τμημάτων, αλλά χωρίς συντριβή, ή ένα πλήρες κάταγμα με παρεκτόπιση και συντριβή των τμημάτων του. Το κάταγμα σαν ατύχημα κυρίως κατατάσσεται στις κακώσεις του ερειστικού συστήματος.

Χαρακτηριστικά στο Κατάγμα

 Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα ως αποτέλεσμα ενός κατάγματος είναι τα παρακάτω:

1. Βασικά, υπάρχει έντονος πόνος στο σημείο ή κοντά στην κάκωση, ο οποίος επιδεινώνεται με την κίνηση.
2. Ταυτόχρονα, δυσκολία ή αδυναμία κίνησης του τραυματισμένου άκρου, π.χ. αδυναμία βάδισης.
3. Κυρίως σαν αποτέλεσμα φλεγμονής, θα υπάρχει, παραμόρφωση, οίδημα και ερυθρότητα τοπικά στο τραύμα.
4. Επίσης και αύξηση της θερμοκρασίας, πάλι σαν αποτέλεσμα της φλεγμονής.
5. Επι πλέον, αιμάτωμα (ως αποτέλεσμα σε ρήξη παρακείμενων αγγείων).
6. Περαιτέρω, μπορεί να υπάρχει χαρακτηριστικός κριγμός κατά την κίνηση (ήχος).
7. Τέλος, μπορεί να υπάρχει βράχυνση, κάμψη ή στροφή του προσβεβλημένου άκρου (διατροχαντήριο κάταγμα ισχίου).

Αίτια-Τρόποι που προκαλούν Κάταγμα:

1. Πτώση από ύψος κατά την εργασία (εργατικά ατυχήματα).
2. Τραυματισμός σε τροχαίο.
3. Ατυχήματα άλλου είδους (Σιδηροδρομικά-Αεροπορικά).
4. Αθλητικές κακώσεις.
5. Τραυματισμός σε κόπωση από Οστεοπόρωση.

Είδη καταγμάτων

Α. Κλειστά – Ανοιχτά

Αγωγή σε ανοιχτό Κάταγμα

• Βασικά προλάβετε την απώλεια αίματος και την μόλυνση στη θέση του τραύματος.
• Εν συνεχεία, καλύψτε το τραύμα με καθαρό επίδεσμο ή αποστειρωμένη γάζα και τοποθετήστε καθαρά επιθέματα πάνω και γύρω από την γάζα.
• Έπειτα ασκήστε πίεση για να ελέγξτε την αιμορραγία.
• Επίσης , επιδέστε δυνατά χωρίς να εμποδίζεται η κυκλοφορία περιφερικά του τραύματος.
• Ακολούθως, ακινητοποιήστε το τραυματισμένο μέλος: επιδέστε το με το υγιές σκέλος.
• Εν τέλει Τηλεφωνήστε στο 166
• Σίγουρα, ελέγχετε τα ζωτικά του σημεία και την κυκλοφορία πέρα από τον επίδεσμο κάθε 10 λεπτά.

ΠΡΟΣΟΧΗ! ΜΗΝ ΚΆΝΕΤΕ ΤΑ ΠΑΡΑΚΆΤΩ:

• Αρχικά ποτέ μην πιέζετε κατευθείαν πάνω στο άκρο του οστού που προεξέχει.
• Έπειτα μην μετακινείτε τον πάσχοντα προτού σταθεροποιηθεί το τραυματισμένο μέλος, αλλιώς κινδυνεύει.
• Σίγουρα μη τον αφήσετε να φάει ή να πιει τίποτα.

Αγωγή σε κλειστό Κάταγμα

Στόχοι σας είναι:

• Ειδικά να εμποδίσετε τις κινήσεις στο τραυματισμένο μέλος – ακινητοποίηση.
• Εξίσου σημαντικό, να μεριμνήσετε για την μεταφορά του στο νοσοκομείο.

Αντιμετώπιση Τραυματία σε Κάταγμα

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

1. Πρώτον ελέγχουμε τα ζωτικά σημεία και εξασφαλίζουμε καλές συνθήκες (π.χ. σκεπάζουμε τον τραυματία και εξασφαλίζουμε ελευθερία αναπνοής αν υπάρχουν πήγματα αίματος, εμέσματα, τροφή όπως σε κατάγματα κρανίου).
2. Σε δεύτερη φάση κάνουμε αιμόσταση ( κάλυψη πληγών σε ανοιχτά κατάγματα και κατά προτίμηση αποστείρωση).
3. Τρίτον για αποφυγή μετατραυματικού shock:
   -Ελέγχουμε την αιμορραγία (με άσκηση πίεσης).
   -Διατηρούμε την θερμοκρασία (με σκεπάσματα).
   -Μειώνουμε τον πόνο (με παυσίπονα).
4. Τέταρτον, Κάνουμε ακινητοποίηση με την οποία:
   -Αρχικά πετυχαίνουμε καλύτερη αιμόσταση (αποφυγή κάκωσης παρακείμενων αγγείων).
   -Έπειτα ελαττώνουμε τον πόνο.
   -Και τέλος μειώνουμε την πιθανότητα βλαβών των παρακείμενων μαλακών μορίων και οργάνων.

Τρόποι αντιμετώπισης κατάγματος ανάλογα τις περιοχές που συναντάται

ΚΑΤΑΓΜΑ ΣΤΑ ΑΝΩ ΑΚΡΑ:

• Στα δάχτυλα, αμέσως τοποθετούμε νάρθηκα και κάνουμε επίδεση με το υγιές.
• Ειδικά κάνουμε ακινητοποίηση στο στήθος, σε κατάγματα βραχιονίου , ωμικής ζώνης, αντιβραχίου κτλ.
• Υλικά για νάρθηκες που χρησιμοποιούμε είναι, ξύλο, πλαστικό, περιοδικά, εφημερίδες, γυψονάρθηκας κλπ.
• Γενικά, τρόπος στήριξης του νάρθηκα είναι ο τριγωνικός επίδεσμος.

ΚΑΤΑΓΜΑ ΚΛΕΙΔΑΣ

Ενδείξεις: 

• Κυρίως πόνος και ευαισθησία στη θέση της κάκωσης, ο οποίος αυξάνει με την κίνηση.
• Ως αποτέλεσμα, ο πάσχων υποστηρίζει το βραχίονα στον αγκώνα και γέρνει το κεφάλι προς την τραυματισμένη πλευρά.

Αντιμετώπιση:

• Αρχικά ακινητοποιήστε το τραυματισμένο άνω άκρο.
• Έπειτα μεριμνήστε για την μεταφορά του στο νοσοκομείο.

ΚΑΤΑΓΜΑ ΒΡΑΧΙΟΝΙΟΥ ΟΣΤΟΥ

• Βασικά ακινητοποιήστε το βραχίονα.
• Έπειτα μεριμνήστε για την μεταφορά του στο νοσοκομείο.

ΚΑΤΑΓΜΑ ΣΤΑ ΚΑΤΩ ΑΚΡΑ: (ισχίο, μηρός, κνήμη, περόνη κλπ).

1. Πρώτα τοποθετούμε νάρθηκες
2. Ακολούθως κάνουμε πρόσδεση στο υγιές σκέλος.
3. Τέλος εφαρμόζουμε παχιά περιτύλιξη στο κάταγμα.

 Ειδικά, δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στα κατάγματα του μηρού και του ισχίου (ιδιαίτερα σοβαρά λόγω παρακείμενων μεγάλων αγγείων).

ΚΑΤΑΓΜΑ ΜΗΡΙΑΙΟΥ ΟΣΤΟΥ:

• Για να γίνει στο συγκεκριμένο σημείο, σίγουρα το χτύπημα πρέπει να είναι πολύ δυνατό και μπορεί να προκληθεί σε πτώση από μεγάλο ύψος ή αυτοκινητιστικό ατύχημα.
• Ένα τέτοιο κάταγμα είναι απολύτως σοβαρό, γιατί μπορεί να χαθεί μεγάλη ποσότητα αίματος στους ιστούς και ως αποτέλεσμα αυτού μπορεί να προκληθεί σοκ.

ΚΑΤΑΓΜΑ ΤΟΥ ΑΥΧΕΝΑ Η ΤΟΥ ΜΗΡΙΑΙΟΥ ΟΣΤΟΥ

• Συμβαίνει συνήθως σε ηλικιωμένα άτομα ή γυναίκες λόγω οστεπόρωσης.

ΔΙΆΓΝΩΣΗ

• Αρχικά υπάρχει πόνος στη θέση της κάκωσης.
• Ταυτόχρονα υπάρχει αδυναμία βάδισης.
• Επίσης συνυπάρχουν σημεία σοκ.
• Επιπροσθέτως έχουμε βράχυνση του μηρού επειδή οι ισχυροί μύες έλκουν τα σπασμένα άκρα του οστού.
• Τέλος, στροφή του γονάτου και του ποδιού προς τα έξω.

ΑΓΩΓΗ

• Αρχικά ακινητοποιήσετε το κάτω άκρο.
• Ακολούθως μεριμνήστε για την μεταφορά του πάσχοντα στο νοσοκομείο.
• Σημαντικό, να μη του δώσετε να πιει ή να φάει οτιδήποτε..

Αγωγή ανά σημείο κατάγματος

Κρανίο:

• Δεν κάνουμε τίποτε.
• Απλή επίδεση πληγών (σε ανοιχτό κάταγμα).

Αυχένας:

• Τοποθέτηση κολάρου.

Σπονδυλική στήλη:

• Πλήρης ακινητοποίηση.

Θώρακας-πλευρές:

• Έχουμε συμπτώματα όπως Παράδοξη αναπνοή και πόνο.
• Εφαρμόζουμε δέσιμο και ακινητοποίηση της περιοχής του κατάγματος.

Σιαγόνας:

• Επίδεση στην άνω γνάθο.

Προσοχή! Ο τραυματίας πρέπει να μεταφερθεί στο νοσοκομείο για ακτινογραφικό έλεγχο και ορθοπεδική εκτίμηση ακόμα και σε υποψία κατάγματος. Ο κίνδυνος παραπλάνησης είναι μεγάλος.

 Πηγή: Μαθήματα πρώτων βοηθειών από την ΕΕΚΑΑΝ (Ελληνική Εταιρεία Καρδιοαναπνευστικής Αναζωογόνησης).