Εξάρθρημα-ορισμός
Εξάρθρημα ονομάζεται η μερική ή ολική μετατόπιση των οστών μιας άρθρωσης, που καταργεί πλήρως ή ατελώς την κινητικότητά της.
Μπορεί να υπάρχει συνδυασμός με κάταγμα, ρήξη των συνδέσμων ή βλάβη του υμένα που περιβάλλει την άρθρωση (αρθρικός υμένας).
ΑΡΘΡΩΣΗ-Ανατομία
Στα σημεία σύνδεσης των οστών υπάρχει μια ΚΙΝΗΤΗ ή ΑΚΙΝΗΤΗ άρθρωση.
- ΑΚΙΝΗΤΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ: είναι εκείνες που τα χείλη των οστών εφαρμόζουν σταθερά μεταξύ τους ή έχουν συνοστεωθεί, όπως τα οστά της λεκάνης.
- ΚΙΝΗΤΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ: επιτρέπουν την κίνηση και είναι τριών τύπων:
α. Κινητές αρθρώσεις: επιτρέπουν διολίσθηση και κάμψη.
β. Σφαιρικές αρθρώσεις: εκτελούν περιστροφική κίνηση προς όλες τις κατευθύνσεις.
γ. Γωνιώδεις αρθρώσεις: τα άκρα των οστών επιτρέπουν την κάμψη και την έκταση σε ένα μόνο επίπεδο.
ΚΙΝΗΣΗ: είναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας του ερειστικού και του μυϊκού συστήματος.
Κάταγμα σε άρθρωση μπορεί να προκληθεί:
- Από ισχυρή δύναμη που περιστρέφει το οστό προς μη φυσιολογική θέση
- Από βίαιη μυϊκή σύσπαση
Συχνότερα συμβαίνει:στον ώμο, στον αντίχειρα, τα δάχτυλα, την κάτω γνάθο.
τα κατάγματα θα τα δούμε αναλυτικά σε άλλο άρθρο.
Εξάρθρημα-περιοχές
- Εξάρθρημα της σπονδυλικής στήλης:
κίνδυνοι: Τραυματισμός του νωτιαίου μυελού, παράλυση
- Εξάρθρημα του ώμου ή του ισχίου:
μπορεί να βλάψει μεγάλα νεύρα προς τα άκρα και να προκαλέσει παράλυση
Οποιοδήποτε εξάρθρημα μπορεί να προκαλέσει κάταγμα των οστών της άρθρωσης!
Χαρακτηριστικά συμπτώματα:
- Έντονος πόνος
- Οίδημα-Ερυθρότητα
- Αύξηση θερμοκρασίας
- Κατάργηση κίνησης (μικρή έως μεγάλη, πλήρη ακινησία)
Eξάρθρημα Ώμου
Μπορεί να συμβεί από:
- Άμεση πτώση επάνω στον ώμο ή
- Στο τεντωμένο άνω άκρο ή
- Από βίαιο τράβηγμα
Διάγνωση
- Πόνος αυξανόμενος με την κίνηση
- Αποφυγή κίνησης λόγω του πόνου
- Ο πάσχων υποστηρίζει τον βραχίονα και γέρνει το κεφάλι προς την τραυματισμένη πλευρά.
Τρόποι αντιμετώπισης εξαρθρημάτων ανάλογα με την περιοχή του σώματος όπου συναντώνται
- Ώμος: καλή ακινητοποίηση όλου του άνω άκρου πάνω στον κορμό.
- Αγκώνας: ακινητοποίηση στη θέση εξάρθρωσης με παχιά περιτύλιξη και ανάρτηση με τριγωνικό επίδεσμο ή συγκράτηση με το άλλο χέρι (οκτοειδής επίδεση).
- Γόνατα: απαραίτητη η ακινητοποίηση στην θέση που είναι (οκτοειδής επίδεση). Σημαντική άρθρωση που παθαίνει κακώσεις σε αθλητές κυρίως και θέλει ιδιαίτερη αντιμετώπιση.
- Ισχίο: συχνό το οπίσθιο εξάρθρημα όπου το πόδι είναι πιο κοντό και έχει στροφή προς τα μέσα. Απλά ακινησία
Άλλες αρθρώσεις (συχνά εξαρθρώμενες)
Π.Δ.Κ : σφικτή οκτοειδής επίδεση
Π.Χ.Κ : σφικτή οκτοειδής επίδεση
Μεταταρσιοφαλλαγγική
Μετακαρπιοφαλλαγγική
ΠΡΟΣΟΧΗ: Δεν προσπαθούμε να κάνουμε ανάταξη εμείς γιατί εγκυμονούν κίνδυνοι (πχ συνύπαρξη κατάγματος, κάκωση παρακείμενων νεύρων ή αγγείων κλπ) Αφήνουμε την ανάταξη στον ειδικό Ιατρό. Πάντα ακτινολογικός έλεγχος. Πιθανή συνύπαρξη κατάγματος.
Εξάρθρωση-Η αγωγή συνοπτικά:
- Ακουμπήστε κάπου το τραυματισμένο μέλος
- Εφαρμόστε Πάγο ή κρύες κομπρέσες
- Συμπιέστε την περιοχή της κάκωσης
- Ανυψώστε το τραυματισμένο μέλος
- Κάντε επίδεση αν χρειαστεί και ανάλογα το σημείο εξάρθρωσης.
Πηγή: Μαθήματα πρώτων βοηθειών από την ΕΕΚΑΑΝ (Ελληνική Εταιρεία Καρδιοαναπνευστικής Αναζωογόνησης).
