Αργανία η ακανθώδης – Περιγραφή
Η Αργανία η ακανθώδης, λατινικά Argania spinosa, είναι το μοναδικό είδος του γένους της αργάνιας. Είναι αείφυλλο γαλακτοφόρο δέντρο με ύψος 8-10 μέτρα και ζεί 150 εώς 200 χρόνια. Ανήκει στην οικογένεια σαποτίδες-sapotaceae και συναντάται με τις ονομασίες αργανία η ακανθώδης στα ελληνικά και argan tree, Morocean fodder tree, Morocean iron-wood tree στα αγγλικά.
Έχει φύλλα μικρά, απλά, ωοειδή, αδιαίρετα, κατ’εναλλαγήν. Το μήκος τους είναι περίπου 2-4 εκατοστά. Τα άνθη είναι μικρά, ακτινόμορφα και διγενή. Έχουν πέντε πέταλα με χρώμα απαλό κιτρινοπράσινο. Η περίοδος ανθοφορίας είναι ο Απρίλιος.
Ο καρπός είναι πολύσπερμη ράγα. Έχει μήκος 2-4 εκατοστά και πλάτος 1,5 εώς 3 εκατοστά. Φέρει λεπτό, πικρό φλοιό, που περιβάλλει σαρκώδες μέρος (περικάρπιο), και έχει γλυκιά οσμή αλλά δυσάρεστη γεύση. Το περικάρπιο περιβάλλει ένα σκληρό καρπό, που περιέχει ένα, δύο ή τρία μικρά και πλούσια σε έλαιο σπέρματα. Η ωρίμανση του καρπού διαρκεί πάνω από ένα χρόνο και ολοκληρώνεται τον ιούνιο ή ιούλιο του επόμενου έτους.
Συνώνυμα της Αργανίας
- Argania orientalis Virey
- Argania sideroxylon Roem. & Schult.,nom. Illeg
- Sideroxylon spinosum L.
- Elaeodendron argan Retz.
Βοτανική ταξινόμηση
- Βοτανικό είδος:Argania Spinosa (L.) Skeels
- Βασίλειο:Plantae
- Άθροισμα:Magnoliophyta
- Κλάση:Magnoliopsida
- Τάξη:Ericales
- Οικογένεια:Sapotaceae, Σαποτίδες
- Γένος:Argania
- Είδος:Argania spinosa (L.) Skeels
Αργανία η ακανθώδης και Οικολογία
Φυτό ενδημικό των ασβεστολιθικών ημιερημικών νοτιοδυτικών περιοχών του Μαρόκου και της περιοχής Τιντούφ της Αλγερίας. Τα δάση της Αργάνιας καλύπτουν σήμερα έκταση περίπου 82.800 στρεμμάτων, τα οποία μειώνονται κάθε χρόνο κατά 5.000 στρέμματα. Η έκταση αυτή ήταν διπλάσια πριν 100 χρόνια. Ο λόγος της μεγάλης αυτής μείωσης των δασών αυτών είναι η παραγωγή ξυλανθράκων από τα κλαδιά και τον κορμό και η βόσκηση του από κατσίκες.
Η παρουσία μερικών κατσικών επάνω στη κόμη του δέντρου είναι τουριστικό αξιοθέατο! Οι κατσίκες καταναλώνουν τη σάρκα του καρπού και αποβάλουν τους σπόρους, που δεν μπορούν να πέψουν. Από τους σπόρους αυτούς παραλαμβάνεται μη βρώσιμο λάδι με δυσάρεστη οσμή, που μερικές φορές, οι ντόπιοι προσπαθούν να το πουλήσουν σαν πραγματικό, βρώσιμο λάδι αργκάν σε ανυποψίαστους τουρίστες.
Το είδος αυτό υπολογίζεται ότι έχει εμφανιστεί πρίν 25.000.000 χρόνια και κάποτε κάλυπτε τη βόρεια Αφρική βοηθώντας στην αποτροπή της διάβρωσης των εδαφών. Τα δάση της Αργάνιας αποτελούν μέρος του πολιτισμού των Βερβερίνων της περιοχής αυτής. Οι Βερβερίνοι χρησιμοποιούν τα δάση αυτά για τροφή, καύσιμο και για ξυλεία. Το 1999 η UNESCO κατέταξε τα δάση αυτά στις προστατευόμενες περιοχές.
Αργανία η ακανθώδης – το λάδι Αργκάν
Ληψη του ελαίου
Χρησιμοποιούμενα φυτικά μέρη για την παραγωγή του ελαίου είναι οι καρποί.
Τρόπος παραγωγής
Το λάδι αργκάν είναι από τα πιο σπάνια είδη λαδιού στον κόσμο. Η χώρα παραγωγής του είναι το Μαρόκο. Η παραγωγή του είναι πολύ εργατοβόρος και συνήθως πραγματοποιείται από τις γυναίκες, οι οποίες για να παραλάβουν το λάδι, πρέπει να σπάσουν το σκληρό ξυλώδες περικάρπιο πρίν ο καρπός οδηγηθεί για συμπίεση.
Παραδοσιακά η διαδικασία που ακολουθείται από τις γυναίκες στο νότιο τμήμα του Μαρόκου είναι η ακόλουθη:
- Γίνεται πρώτα η συλλογή των καρπών
- Έπειτα η ξήρανση των καρπών
- Αφαιρείται το σαρκώδες τμήμα με τα χέρια και αυτό που μένει χρησιμοποιείται για ζωοτροφή
- Σπάνε το σκληρό περικάρπιο συνήθως με την βοήθεια δύο λίθων
- Γίνεται το καβούρντισμα των σπόρων και με τη διαδικασία αυτή το λάδι λαμβάνει ένα μέρος από τη χαρακτηριστική οσμή του
- Πραγματοποιείται η λειοτρίβιση των σπόρων και η δημιουργία πάστας χρησιμοποιώντας πέτρινο χειρόμυλο
- Τέλος η παραλαβή του λαδιού. Καθώς η πάστα ζυμώνεται με τα χέρια και διαχωρίζεται το λάδι με τη βοήθεια νερού,
Η διαδικασία αυτή γίνεται σε ομάδες. Για την παραλαβή του λαδιού αργκάν χρειάζονται 100 κιλά ώριμων καρπών και πάνω από 10 ώρες χειρονακτικής εργασίας. Αυτό δικαιολογεί τον χαρακτηρισμό του ως το ακριβότερο λάδι στον κόσμο.
Το λάδι που παράγεται έχει χρόνο αποθήκευσης 3 εως 6 μήνες και οι κάτοικοι το παράγουν όταν το χρειάζονται. Για να γίνει αυτό αποθηκεύουν τους σπόρους οι οποίοι μπορούν να διατηρηθούν μέχρι και 20 χρόνια.
Η σύγχρονη όμως μέθοδος παραλαβής του λαδιού αργκάν, γίνεται με ξηρή συμπίεση και το λάδι που λαμβάνεται με αυτή τη μέθοδο έχει χρόνο αποθήκευσης 12-18 μήνες. Πρόκειται για μία μέθοδο σαφώς ταχύτερη και οικονομικότερη.
Φυσικά Χαρακτηριστικά
- Λήψη ελαίου:ξηρή συμπίεση
- Γεύση:ήπια, ιδιάζουσα
- Χρησιμοποιούμενα μέρη:οι καρποί
- Οσμή:γλυκιά, χαρακτηριστική σησαμιού
- χρώμα:χρυσαφένιο
- Χρόνος αποθήκευσης:1-2 χρόνια. Πρέπει να βρίσκεται σε σκουρόχρωμες φιάλες και να φυλάσσονται μακριά από το φως και σε δροσερό μέρος.
Χημικά χαρακτηριστικά
- Σαπωνίνες
- Καροτένια
- Φαινόλες
- Βιταμίνες:άλφα τοκοφερόλες, βιταμίνη Ε 60-90mg/100g. περιέχει διπλάσια ποσότητα βιταμίνης Ε από το ελαιόλαδο
Φυτικές στερόλες - Λιπαρά οξέα:
- Παλμιτικό οξύ-14%
- Στεαρικό οξύ-5%
- Ολεϊκο οξύ-43,5%
- Λινολεϊκό οξύ-37%
- Λινολενικό οξύ (ωμέγα)<0,6%
- Ακόρεστα λιπαρά οξέα 80%
Εφαρμογές και ιδιότητες του ελαίου
Το λάδι αργκάν για αιώνες ήταν και είναι το μυστικό καλλυντικών των Βερβερίνων γυναικών, που το χρησιμοποιούσαν για την περιποίηση του δέρματος, των νυχιών και των μαλλιών τους.
Κυριότερες θεραπευτικές ιδιότητες
- Απορροφητικό: έχει υψηλή απορρόφηση από το δέρμα
- Είναι φυσικό αντιοξειδωτικό
- Είναι αντιϋπερτασικό
- Φυσικό αντιφλεγμονώδες
- Αφροδισιακό
- Αντικαρκινικό: λόγω του σκουαλένιου βοηθάει το δέρμα στην προστασία από τις ελεύθερες ρίζες που προκαλούν καρκίνο του δέρματος.
- Αντιρυτιδικό: μειώνει την ανάπτυξη των ρυτίδων
- Προάγει την μεσοκκυτάριο οξυγόνωση
- Αντιγηραντικό: λόγω υψηλής περιεκτικότητας σε βιταμίνη Ε
- Ενυδατικό: έχει υψηλή ενυδατική ικανότητα για το δερμά
- Μαλακτικό: μαλακώνει το δέρμα λόγω των σαπωνίνων που περιέχει
- Χοληστερινικό και ηπατοπροστατευτικό
- Δυναμωτικό: δυναμώνει τα μαλλιά και βοηθάει την τριχοφυϊα
Ιδιότητες ανα σύστημα
Καλλυπτήριο: Για την περιποίηση του δέρματος των νυχιών και των μαλλιών, δυναμώνει τα μαλλιά κ τα νυχιά. έχει υψηλή απορρόφηση από το δέρμα, είναι αντιοξειδωτικό, αντιφλεγμονώδες, αντικαρκινικό λόγω του σκουαλένιου, μειώνει τις ρυτίδες, είναι αντιγηραντικό και μαλακτικό του δέρματος, θρέφει, ενυδατώνει και βελτιώνει την ελαστικότητα του δέρματος. Για ξηρά δέρματα, για την ψωρίαση, εκζέματα, ακμή, ραγάδες, ηλιακά εγκαύματα. Βοηθάει την τριχοφυία, για ξηρό τριχωτό της κεφαλής, για ταλαιπωρημένα μαλλιά, για την τριχόπτωση, ξεφτισμένα νύχια.
Νευρικό: Παίζει ρόλο στη μείωση του πόνου-αναλγητικό (λόγω του μίγματος λιπαρών οξέων που περιέχει παίζει ρόλο στο σχηματισμό των προσταγλανδίνων, οι οποίες μειώνουν τον πόνο).
Πεπτικό: είναι ηπατοπροστατευτικό.
Κυκλοφορικό: Αντιυπερτασικό, αντιοξειδωτικό, λόγω του μίγματος λιπαρών οξέων που περιέχει παίζει ρόλο στο σχηματισμό των προσταγλανδίνων οι οποίες μειώνουν το ιξώδες του αίματος και μειώνει την χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια, καθώς και τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή.
Παιδιατρική: βοηθάει τα παιδιά στην ανεμοβλογιά
Μεταβολισμός: προαγει την μεσοκυτταρια οξυγονωση-τονωτικο,
Ερειστικό: πονοι ρευματισμων κ αρθριτικων,
Mυϊκό: για μυϊκούς πόνους και μικροτραυματισμούς αθλητών,
Ανοσοποιητικό: είναι αντιφλεγμονώδες και αντικαρκινικό,
Αργανία – μέθοδοι εφαρμογής
Σαν λάδι βάσης για μασάζ
Χρησιμοποιείται σαν λάδι για μάλαξη στο δέρμα ή σαν βάση για την παρασκευή καλλυντικών.Για το τριχωτό της κεφαλής εφαρμόζεται μόνο του ή με προσθήκη αιθερίων ελαίων στη ρίζα των τριχών. Αφήνουμε για μισή ώρα και στη συνέχεια λούζουμε τα μαλλιά.Στις αρχές βοτανικών σκευασμάτων, μπορείτε να βρείτε τις βασικές οδηγίες για προσωπική παρασκευή και χρήση σπιτικών καλλυντικών και θεραπευτικών.
Σαν αντιηλιακό λάδι
Εφαρμόζουμε στο σώμα 15 λεπτά πριν την ηλιοθεραπεία. σκέτο ή σε κάποια κρέμα μαζί με άλλα λάδια, το λάδι αργκάν επιταχύνει το μαύρισμα.
Σαν μαγειρικό και βρώσιμο λάδι
Επειδή είναι πλούσιο σε ακόρεστα λιπαρά οξέα (το 80% των λιπαρών οξέων του) και αντιοξειδωτικές ουσίες μπορεί να μειώσει τα επίπεδα χοληστερόλης και τα τριγλυκερίδια. Συνίσταται ιδιαίτερα για άτομα που επιθυμούν να έχουν ισορροπημένη και υγιή διατροφή και για όσους θέλουν να μειώσουν την υψηλή τους πίεση. είναι κατάλληλο για σαλάτες, για μαγείρεμα φαγητών, και για άλειμμα αντί του βουτύρου.