Art of Naturopathy

Η ιστορία της Γιουνάνι-Unani.

Γιουνάνι (Unani Tib) ονομάζεται η ελληνική ιατρική στην ανατολή. Η συνέχεια της Ιπποκράτιας ιατρικής την οποία ανέπτυξε και εξέλιξε ο Αβικέννας.
Η ιστορία της Γιουνάνι-Unani.

Εισαγωγή στη Γιουνάνι Τίμπ

 Από την πλευρά της ιστορίας της ιατρικής, όταν λέμε Unani-Γιουνάνι (ιατρική των ελλήνων) εννοούμε εκείνο το σύστημα ιατρικής που αναπτύχθηκε στο τέλος του 10ου και στις αρχές του 11ου αιώνα από το διάσημο γιατρό Χακίμ Ιμπν Σίνα (Αβικέννα).
Για να κατανοήσουμε από που πηγάζει η θεωρία και η πρακτική του συστήματος που σήμερα εφαρμόζουμε, είναι απαραίτητο να δούμε από που ξεκίνησε και πως εξελίχθηκε μέχρι σήμερα η <<ιατρική>> στο σύνολό της. 

Γιουνάνι-η Ιστορία της Ελληνικής Ιατρικής

 Οι σύγχρονοι μελετητές εντοπίζουν τις απαρχές της ιατρικής στην αρχαία Ελλάδα, όπου άνθισαν 2 διαφορετικές ιατρικές σχολές. Στην παλαιότερη σχολή που βρισκόταν στην Κνίδο, μεγάλη προσοχή δινόταν στα υποκειμενικά συμπτώματα και μικρή σημασία στην αντικειμενική αξιολόγηση των ενδείξεων. Η σχολή θεωρούσε ότι μία ασθένεια που προσβάλλει ένα όργανο αφορά αποκλειστικά αυτό το όργανο και γι’αυτό το λόγο το αντιμετώπιζαν μεμονωμένα. Όμως, η διάγνωση -καθώς βασιζόταν αποκλειστικά στη συμπτωματολογία- απείχε πολύ από το να είναι ακριβής, γεγονός που οδήγησε εν τέλει τους ανθρώπους στο να βλέπουν την ιατρική με μεγάλη δυσπιστία και δυσαρέσκεια.
 Εν μέρει ως απάντηση στη δυσαρέσκεια που εκδηλώθηκε για τη σχολή της κνίδου, μια ομάδα γιατρών αποσπάστηκε και πήγε στην Κω όπου δημιούργησαν μια αντίπαλη σχολή γνωστή ως <<ο οίκος του Ιπποκράτη>>, πατέρα της ιατρικής. Αυτός ήταν ο πρώτος που εξέφρασε τις αρχές της θεωρίας των χυμών. Θεωρούσε το ανθρώπινο σώμα ένα ενιαίο σύνολο (σε αντίθεση με την αντίληψη για το σώμα ως σύνολο επιμέρους μερών) κι έτσι το σύστημα που ανέπτυξε θα λέγαμε ότι ήταν γενικής φύσης και όχι μια ειδική θεραπεία που απευθύνεται σε ένα μόνο φάσμα συμπτωμάτων.
 Επιπλέον ο Ιπποκράτης οδήγησε την Ιατρική προς μια κατεύθυνση που την απομάκρυνε από τη μαγεία και τη δεισιδαιμονία, δίνοντας μεγάλη σημασία στην ενδελεχή παρατήρηση της πνευματικής και φυσικής κατάστασης του ασθενή, καθώς και στις επιδράσεις που ασκεί σε αυτόν το περιβάλλον. Ήταν επίσης ο πρώτος που κατέγραψε το ιστορικό των ασθενών του, έτσι ώστε να μπορεί να παρακολουθείται η πρόοδός τους. Έλεγε ότι σκοπός της Ιατρικής είναι να δώσει μια χείρα βοηθείας στη δύναμη αποκατάστασης που υπάρχει στην ίδια τη φύση, η οποία από μόνη της προσπαθεί να αποβάλλει την ασθένεια. Με άλλα λόγια εμπιστευόταν περισσότερο τις δυνάμεις που διαθέτει το ίδιο το σώμα για την αυτοίασή του, και λιγότερο τη χρήση εξωτερικών παραγόντων.
 Η σημαντικότερη, ίσως, θεωρία που ανέπτυξε ο Ιπποκράτης είναι αυτή της φύσεως, εννοώντας τον <<οργανισμό ως μονάδα>>. Ο Ιπποκράτης ανέπτυξε το αξίωμα ότι ζωή σημαίνει σχέση αμοιβαιότητας ανάμεσα στον οργανισμό και το περιβάλλον του. Σ’αυτή τη διαρκή αλληλεπίδραση εντόπιζε και τις ρίζες της ασθένειας: υποστήριξε ότι ο οργανισμός εξελίσσεται αλληλεπιδρώντας με το περιβάλλον και παίρνοντας απ’αυτό ότι είναι ζωτικό για αυτόν απορρίπτοντας ότι του είναι άχρηστο. Σύμφωνα με την άποψή του, η ασθένεια, σε μεγάλο βαθμό, οφείλεται στη δυσκολία του οργανισμού να <<αφομοιώσει>>, να κάνει, τρόπον τινά, την πεψη του περιβάλλοντος.

 

Γιουνάνι και Πυθαγόρας -η Θεωρία των τεσσάρων χυμών

 Ο Ιπποκράτης ακολούθησε το δόγμα των προκατόχων του (των Πυθαγορείων), σύμφωνα με το οποίο η ουσία της ύλης βρίσκεται σε 4 βασικά στοιχεία: φωτιά, νερό, αέρας, γη. Συμφώνησε επίσης και με τη θεωρία των πυθαγορείων για τους τέσσερις χυμούς και περιέγραψε την αλληλεπίδραση των στοιχείων και των χυμών ως εξής:
 Το σώμα του ανθρώπου αποτελείται από αίμα, φλέγμα, κίτρινη χολή και μαύρη χολή (θεωρία τεσσάρων χυμών). Αυτοί οι χυμοί συνθέτουν τη φύση του σώματος και είναι μέσω αυτών που νοσεί ή υγιαίνει.   Απολαμβάνει πλήρως την υγεία όταν οι χυμοί είναι εναρμονισμένοι ως προς τη σύσταση, τη δύναμη και τον όγκο τους και όταν είναι πολύ καλά αναμεμειγμένοι. Ο πόνος εκδηλώνεται όταν κάποιος από τους χυμούς υστερεί ή υπερτερεί σε ποσότητα ή όταν δεν αναμιγνύεται με τους άλλους χυμούς σε κάποιο όργανο του σώματος.
 Σύμφωνα με τη θεωρία των χυμών, η πνευμονία π.χ. προκαλείται από μη φυσιολογικό φκλεγμα που συσσωρεύεται στο κεφάλι: όταν το φλέγμα αναμειχθεί με το αίμα, έχουμε ως αποτέλεσμα τον πυρετό και τις κρυάδες. Οι αλλαγές των εποχών προκαλούσαν μεγάλες μεταπτώσεις στις αναλογίες των χυμών και εκεί κρύβεται και η εξήγηση για τις εποχιακές αδιαθεσίες όπως τα κρυολογήματα και οι γρίπες. Επιπλέον, οι καθημερινές συνήθειες που σχετίζονται με την εργασία και τον ύπνο, η άσκηση, τα συναισθήματα, οι γεωγραφικές αλλαγές και το κλίμα, όλα αυτά επηρεάζουν τους χυμούς και θεωρούνται καθοριστικοί παράγοντες για την πρόκληση της ασθένειας, δηλαδή για το ποιος χυμός θα βρεθεί εκτός ισορροπίας. Για παράδειγμα, Το αίμα κυριαρχεί την άνοιξη, η κίτρινη χολή το καλοκαίρι, η μαύρη χολή το φθινόπωρο και το φλέγμα το Χειμώνα.
 Αξίζει να αναφέρουμε ότι αυτές οι θεωρίες έχουν τις ρίζες τους στον Ιπποκράτη, ο οποίος τις κατέγραψε και τις κωδικοποίησε σε επιστημονικό επίπεδο. Συνοψίζοντας μπορούμε να πούμε ότι ο Ιπποκράτης έθεσε πολύ υψηλά στάνταρ ηθικής, παρατήρησης και ιδεαλισμού στην ιατρική και την οδήγησε από την μυστικιστική μελαγχολία της δεισιδαιμονίας στην εποχή του διαφωτισμού και της λογικής. Δυστυχώς, μετά το θάνατό του, οι θεωρίες του έγιναν δόγμα και η συνεισφορά του κατακερματίστηκε.

Ο Γαληνός και ο ζωτικός αέρας 

 Μετά απο την μεγάλη περίοδο σκοταδισμού, άγνοιας και εχθρότητας προς την έρευνα και την ιατρική που επικράτησε κατα τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, ένας άλλος έλληνας έδωσε νέα πνοή στην ιατρική. Ο Γαληνός γεννήθηκε το 130μ.Χ., 600 χρόνια μετά τον Ιπποκράτη στην Πέργαμο, στα νοτιοδυτικά της Μικράς Ασίας, πόλη που τότε ξεχώριζε για τον πολιτισμό και την ιατρική σχολή της.
 Διαθέτοντας πολύ ανοιχτό μυαλό, ο Γαληνός συγκέντρωσε και συνέθεσε όχι μόνο τη δουλειά του Ιπποκράτη αλλά όλη την ιατρική γνώση που είχε αναπτυχθεί μέσα σε αυτούς τους έξι αιώνες.
 Σύμφωνα με τον Γαληνό, υπάρχει μια δύναμη που ονομάζεται πνεύμα, η οποία διαχέει κάθε ζωντανό οργανισμό και κατοικεί εντός του. Σ’αυτό το πνεύμα, ο Γαληνός είδε τη <<δημιουργική δύναμη της ύπαρξης>>, η οποία ενεργοποιεί και διεγείρει όλες τις άλλες δυνάμεις ανάπτυξης και διατροφής. Ο Γαληνός ήταν επίσης ο πρώτος που εισήγαγε την ιδέα ότι η ποιότητα των φυτών (συμπεριλαμβανομένων και αυτών που τρώμε) επηρεάζεται από την ποιότητα του εδάφους στο οποίο αναπτύσσονται.
 Το πνεύμα ή ζωτικός αέρας που αναγνώρισε ο Γαληνός είναι από μόνο του μια δημιουργική δύναμη, που μεταφέρεται με την ανάσα, έχει τις ρίζες του στους πνεύμονες και διαχέεται σε ολόκληρο το σώμα σύμφωνα με τις ανάγκες του. Τόσο ο Γαληνός όσο και ο Ιπποκράτης είχαν δεχτεί την θεωρία περί χυμών, οι οποίοι πηγάζουν από συκώτι και μεταφέρονται σε ολόκληρο το σώμα μέσα από περίπλοκα δίκτυα. Ο Γαληνός εξέλιξε αυτή τη θεωρία λέγοντας ότι η κάθε τροφή περιέχει το δικό το δικό της χαρακτηρισ τικό χυμό και έτσι διαμόρφωσε ένα λεπτομερές σύστημα διαιτητικής.

 

Αβικέννας ο συνεχιστής της Γιουνάνι

 Μετά το Γαληνό ακολούθησε μία περίοδος απραξίας που κράτησε 900 χρόνια καθώς η Ευρώπη πάλευε να βγεί απο την Άβυσσο του μεσαίωνα. Αυτή η σκοτεινή εποχή διερρήχθη με την εμφάνιση ενός άντρα που δικαιωματικά θεωρείται ο πιο διάσημος παθολόγος στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ο γνωστός στην δύση ως Αβικέννας γεννήθηκε το 980 μ.Χ. Στην Μποχάρα, μια περιοχή που αποτελούσε μέρος του Αφγανιστάν.
 Με τη μνήμη του ως το κύριο εργαλείο, συνέθεσε τον απίστευτο αριθμό των 276 βιβλίων του, τα περισσότερα μάλιστα αποτελούνται απο αρκετούς τόμους. Σε αυτά καλύπτει σχεδόν όλους τους τομείς της ανθρώπινης σκέψης και αναζήτησης -ιατρική, φυσική ιστορία, φυσική, χημεία, μαθηματικά, μουσική, οικονομία, ηθικά και θρησκευτικά ζητήματα. Δύο απο τα ιατρικά του βιβλία κέρδισαν ασύγκριτα μοναδική φήμη. Το πρώτο, κιτάμπ-αλ-σιφα (Το βιβλίο της θεραπείας), ήταν ένα μνημειώδες έργο που θεωρείται ως το πιο μακροσκελές έργο που έχει ποτέ παραχθεί από έναν και μόνο άνθρωπο. Για τον Αβικέννα η αξιολόγηση μιας <<ασθένειας>> παραμένει ελλιπής έως ότου συμπεριληφθούν στη διάγνωση όλα τα στοιχεία της ζωής του ανθρώπου που νοσεί.
 Η φήμη του Αβικέννα πηγάζει κυρίως απ’το το δεύτερο βιβλίο του Αλ-Κανούν φι αλ-Τίμπ (Ο Κανόνας της Ιατρικής), το οποίο η Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα αποκαλεί <<το πιο διάσημο μονό βιβλίο στην ιστορία της Ιατρικής, σε Δύση και Ανατολή>>. Ο Κανόνας αποτελείται από πέντε μεγάλους τόμους συνολικής έκτασης ενός εκατομμυρίου λέξεων και συγκεντρώνει όλη την ιατρική γνώση εώς την εποχή του, γνώση που ο Αβικέννας αποσαφήνισε και κωδικοποίησε ώστε να γίνει ιατρική επιστήμη. Ο Αβικέννας εισήγαγε τον όρο της κλινικής αξιολόγησης.
 Στις αρχές του δέκατου όγδοου αιώνα, το σύστημα Τίμπ αποτελούσε τη βάση κάθε ιατρικής πρακτικής στον πολιτισμένο κόσμο. Στα μισά του 1800, συνέβη μια αμοιβαία γονιμοποίηση μεταξύ ευρώπης και Η.Π.Α. Όσον αφορά τον χώρο της ιατρικής. Και έτσι το σύστημα φυσικής θεραπείας μεταδόθηκε στον ευρύτερο πληθυσμό. Όλες οι μορφές φυσικών θεραπειών ευδοκιμούσαν στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α. Εώς τις αρχές του του εικοστού αιώνα, οπότε και άρχισε να κυριαρχεί η χημική ιατρική.

Η Αντίληψη περί Ασθένειας στην Ιατρική 

 Ιστορικά, από την εποχή των αρχαίων Ελλήνων έως τις μέρες μας, η αντίληψη σχετικά με την ασθένεια έχει αλλάξει. Οι γιατροί πριν τον Ιπποκράτη στήριξαν την πρακτική τους μόνο στη μελέτη του συγκεκριμένου ασθενή. Όμως ακριβώς επειδή η ποικιλία των ενδείξεων σε μια ασθένεια ήταν τόσο μεγάλη, σύντομα καταλάβανε ότι ήταν απαραίτητο ένα σύστημα κατηγοριοποίησης. Έτσι, οι γιατροί της Κνίδου εισήγαγαν τη νοσολογική ταξινόμηση. Σύμφωνα με αυτή τη μέθοδο όλα τα συμπτώματα καταγράφονταν και αξιολογούνταν, προκειμένου να δούνε ποιό εμφανιζόταν συχνότερα και εντονότερα. Σε εκείνα τα συμπτώματα που εμφανιζόταν πιο συχνά δίνονταν με αυθαίρετο τρόπο ονόματα ασθενειών. Τα ονόματα προέκυπταν μετά από σκέψη πάνω στο σύμπτωμα που περιέγραφαν (πχ. θυλακίτιδα σημαίνει φλεγμονή του ορογόνου θύλακα, όρος όμως που δεν αποκαλύπτει τίποτα σχετικά με τις αιτίες του φαινόμενου). Ολόκληρη η Ιατρική βασίζεται σε μια μορφή ταξινόμησης του συνόλου των συμπτωμάτων που εκδηλώνονται.
 Η αυγή του δέκατου ένατου αιώνα είδε τη δημιουργία μιας νέας τάξης πλασματικών ασθενειών, όπως κατέγραψε η γαλική, η βρετανική και η βιεννέζικη σχολή ανατομίας και κλινικών μελετών.
Η συμπτωματολογία του παρελθόντος απορρίφθηκε και στη θέση της αναδείχτηκε η σημασία μιας σειράς ενδείξεων, οι οποίες εμφανίζονται περιοδικά και συνδυαστικά, και υποδεικνύουν συγκεκριμένη βλάβη ή δυσλειτουργία κάποιου οργάνου). Οι εκπρόσωποι αυτών των ανατομικών-κλινικών σχολών κατάφεραν να μετατοπίσουν τη βασική αντίληψη περί ασθένειας από τις ομάδες συμπτωμάτων ασθενειών στα σύνδρομα ανατομικών βλαβών.
 Κατά το τρίτο τέταρτο του δέκατου ένατου αιώνα (1860-1890) και αυτές ακόμη οι αντιλήψεις περί ασθένειας άλλαξαν με την εμφάνιση της βακτηριολογικής σχολής, η οποία εισήγαγε αυτό που αρχικά ονομάστηκε αιτιολογική (εννοώντας βακτηριολογική) ρίζα της ασθένειας. Στο παρελθόν, οι γιατροί πίστευαν ότι τα συμπτώματα των ασθενειών αποκάλυπταν κάποια οργανική δυσλειτουργία. Αλλά με τη βακτηριολογική σχολή, αυτή η ιδέα εγκαταλείφτηκε για να πάρει τη θέση της μια αντίληψη που πρεσβεύει ότι μια <<ειδική αιτία>> -συνήθως κάποιο μικρόβιο ή ιός- ευθύνεται για το σύμπτωμα.

 Οι γιατροί της παραδοσιακής ιατρικής και όλοι εκείνοι που υποστηρίζουν την επιστροφή στον τρόπο κατάταξης των ασθενειών με βάση τη συμπτωματολογία θεωρούν ότι δεν μπορεί να ευθύνεται μόνο ένας παράγοντας για την ασθένεια, είτε αυτός είναι ένας ιός είτε οτιδήποτε άλλο. Η αντίληψη της μίας και μοναδικής αιτίας ή ο ένας και μοναδικός τρόπος ταξινόμησης απορρίπτονται ως παράλογες θεωρήσεις αφού η κοινή λογική μας αναγκάζει να παραδεχτούμε ότι οι αρρώστιες είναι αποτέλεσμα όχι ενός αλλά πολλών παραγόντων, οι οποίοι σχεδόν πάντα εμφανίζονται συνδυαστικά.
 Το σύστημα Τιμπ ακολουθεί τον παραδοσιακό τρόπο αξιολόγησης βάσει των ομάδων συμπτωμάτων, απορρίπτοντας ιούς και μικρόβια ως πρωταρχικές αιτίες ασθενειών. Η λέξη κλειδί για την Τιμπ είναι η «μιζάχ» (ιδιοσυγκρασία), η οποία εκφράζει τις διαφορετικές τάσεις αντίδρασης του κάθε ατόμου, και είναι μια έννοια που πρέπει, από κλινικής άποψης, να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη ιδιαίτερα από όσους προσπαθούν να υπερασπιστούν τις μικροβιακές θεωρίες στην ιατρική.

 

Η Ελλιπής θεωρία των Ιών/Βακτηρίων

 Για παράδειγμα, είναι ευρύτερα γνωστό ότι οι περισσότεροι γιατροί αποδίδουν την εμφάνιση της γρίπης σε έναν ή και περισσότερους από έναν ιούς. Όμως, αν ένας συγκεκριμένος ιός προκαλούσε μια συγκεκριμένη γρίπη (ή κρύωμα ή οποιαδήποτε άλλη ασθένεια), θα μπορούσαμε να πούμε ότι όποιος έρχεται σε επαφή με αυτόν τον ιό (που ευθύνεται για την γρίπη) θα αρρώσταινε. Όμως αυτό δε συμβαίνει. Παρότι πολλά παιδιά σε ένα σχολείο έχουν τα ίδια συμπτώματα κάποιας γρίπης, δεν αρρωσταίνουν όλα. Οι γιατροί χρησιμοποιούν την έννοια της ιδιοσυγκρασίας για να εξηγήσουν το γεγονός ότι κάποιοι έχουν προδιάθεση να αρρωστήσουν.(ο όρος που χρησιμοποιείται είναι ο <<παράγοντας προδιάθεσης>>). Αν όλα αυτά ισχύουν, αναρωτιέται κανείς πως οι μικροβιακές θεωρίες για τις ασθένειες έγιναν αποδεκτές, αφού για να εξηγηθεί η θεωρία των ιών, γίνεται ξεκάθαρα αποδεκτός ένας κάποιος βαθμός ανισορροπίας ως πρωταρχική αιτία της ασθένειας.
 Στην πραγματικότητα, αν οι θεωρίες των ιών/βακτηρίων ήταν ακριβείς (ή ολοκληρωμένες) τότε θα έπρεπε κανείς να θεωρήσει ότι ουδείς νοσηλευτής ή γιατρός δε θα επιβίωνε αφού αυτοί βρίσκονται διαρκώς εκτεθειμένοι σε κάθε είδους μικρόβιο, κι όμως, σπάνια, αρρωσταίνουν. Παρότι πολλά παιδιά, κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους <<κολλάνε>> διάφορες γρίπες, μολύνσεις, κρυώματα, οι μητέρες τους σχεδόν ποτέ δεν αρρωσταίνουν.
 Για ποιό λόγο λοιπόν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, οι οποίοι έρχονται ξανά και ξανά σε επαφή με τις ασθένειες που προκαλούν πολύ ισχυρά μικρόβια, δεν αρρωσταίνουν? Η απάντηση που έχει η Τίμπ -και πάνω στην οποία χτίζεται ολόκληρο σύστημα- είναι η αντίληψη της ιδιοσυγκρασίας ή του χυμού. Ενώ αποδέχεται την ύπαρξη μικροβίων, υποστηρίζει ότι η αιτία που ετοιμάζει το έδαφος για τη δημιουργία ενός αλλοιωμένου περιβάλλοντος στο οποίο θα αναπτυχθούν οι ιοί και τα βακτηρίδια είναι η αρχική διαταραχή της ιδιοσυγκρασίας. Για αυτές τις διαταραχές δε της ιδιοσυγκρασίας ευθύνονται απλοί παράγοντες της ζωής (τρόπος ξεκούρασης και δραστηριότητας, άγχος δουλειάς, διαπροσωπικές σχέσεις – πχ. ο θυμός διαχέει υγρασία στο χυμό που ρυθμίζει τηνκαρδιά). Οι διάφορες θεραπείες για τα βακτηρίδια παρέχουν προσωρινή γιατρειά, μα δεν αποκαθιστούν την ισορροπία του χυμού, κι έτσι η ασθένεια επανεμφανίζεται (πχ.
επανεμφανιζόμενες κολπικές λοιμώξεις, γρίπες, κλπ).
 Οι συνταγές για τη Γιουνάνι Τιμπ κατατάσσονται ανάλογα με τους βαθμούς των ιδιοσυγκρασιών και παρέχονται για να αποκαταστήσουν την αρχική ισορροπία σε αυτές. Τα φάρμακα είναι κυρίως φυτικής προέλευσης και τα οφέλη τους κρίνονται από τη συνολική θεραπευτική επίδραση και τα συνολικά οφέλη τους στον άτομο -στο φυσικό, διανοητικό, και ηθικό επίπεδο της ύπαρξης..
 Ο γιατρός της Γιουνάνι Τίμπ είναι γνωστός και ως Χακίμ (αρσενικό) και Χακίμα (θηλυκό), η αραβική/περσική λέξη που σημαίνει τόσο «γιατρός – παθολόγος» όσο και «σοφός». Ο Χακίμ με ορισμένες βασικές αρχές αξιολογεί το ανθρώπινο ον σε καταστάσεις υγείας και ασθένειας.

Πηγή:
Hakim G. M. Chishti. N.D., “Το εγχειρίδιο του Παραδοσιακού Θεραπευτή. Ένας Κλασσικός Οδηγός στην Ιατρική του Αβικέννα», Holistic Life Press, εκδόσεις
ETRA 2008, ISBN 978-960-89950-8-6

*Σημαντική Υπενθύμιση

Όλα τα άρθρα και οι πληροφορίες της ιστοσελίδας είναι στα πλαίσια της ενημέρωσης και αφορούν τις εναλλακτικές και συμπληρωματικές θεραπείες, τον εναλλακτικό τρόπο ζωής και την πρόληψη για υγεία. Δεν αντικαθιστούν ιατρικές οδηγίες ή φαρμακευτικές αγωγές και ούτε προτείνονται για εφαρμογή χωρίς γνώση. Αν έχετε προβλήματα υγείας και ακολουθείτε ιατρικές οδηγίες και φαρμακευτικές αγωγές, τότε για οποιαδήποτε παρέμβαση σε αυτές πρέπει να την εγκρίνει ο θεράπον ιατρός σας. Μην ακολουθείτε ό,τι διαβάζετε και μην πειραματίζεστε με την υγεία σας, αν δεν κάνετε πρώτα την έρευνά σας ή χωρίς τη συμβουλή κάποιου ειδικού, καθώς μπορεί να αποβεί επικίνδυνο για την ατομική σας ακεραιότητα.

Share:

Κατηγορίες

Περισσότερα Άρθρα

Εγγραφείτε στο
Newsletter

Share: